Ստոմատիտն ընդհանուր հասկացություն է, որն իր մեջ ներառում է բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի բորբոքային հիվանդությունները: Ստոմատիտն առաջանում է որպես կանոն օրգանիզմի ընդհանուր դիմադրողականության ընկճման հետևանքով:
Տարբերում են՝
- խրոնիկ կրկնվող աֆթոզ(խոցային)
- հերպետիկ
- խոցանեկրոտիկ(Վենսանի)
- կանդիդոզային
Խրոնիկ կրկնվող աֆթոզ(խոցային) ստոմատիտ
Խրոնիկ կրկնվող աֆթոզ(խոցային) ստոմատիտն արտահայտվում է սպեցիֆիկ աֆթաների(խոցերի) ձևով: Հանդիպում է շրթունքների, թշերի, քիմքի և լեզվի վրա: Հարուցիչներն են հանդիսանում վիրուսները և բակտերիաները: Հիվանդությունը կլինիկորեն արտահայտվում է վիտամիններ B1 և B12 դիսբալանսի հետևանքով: Հաճախ հանդիպում է լյարդի կամ աղեստամոքսային տրակտի հիվանդությունների հետ:
Հերպետիկ ստոմատիտ
Առաջացման պատճառը հիմնականում հասարակ հերպեսի հարուցիչն է, ավելի քիչ հանդիպում է հերպես զոստեր(գոտևորող): Հաճախ հանդիպում է 1-3 տարեկան երեխաների մոտ: Ընդվորում երեխաների մոտ սկզբնական շրջանում դիտվում է ընդհանուր ինտոքսիկացիայի երևույթներ:
- ընդհանուր թուլություն
- բարձր ջերմություն
- մեծացած լիմֆատիկ հանգույցներ
- սրտխառնոց և փսխում
- փորլուծություն
Որից հետո բերանի խոռոչի լորձաթաղանթի, ինչպես նաև շրթունքների կարմիր երիզին ձևավորվում են բշտիկներ, որոնք շատ շուտ բացվում են և առաջանում են անհարթ եզրերով էրոզիաներ:
Խոցանեկրոտիկ ստոմատիտ(Վենսանի)
Վենսանի խոցանեկրոտիկ ստոմատիտը դրսևորվում է լնդային եզրի նեկրոզով: Հաճախ հիվանդությունը սկսվում է լնդային պտկիկներից և հարակից լորձաթաղանթից՝ թշերից: Առաջանում են ցավոտ, արյունահոսող խոցեր, որոնք շատ արագ իրար են միանում և առաջացնում լորձաթաղանթի մեծ դեֆեկտներ: Նեկրոզի ակտիվ պրոցեսի հետևանքով բերանի խոռոչից գալիս է տհաճ հոտ: Ասյպիսի պատկեր դիտվում է ոչ բավարար հիգիենայի ժամանակ: Ավելի տարածված է 17-30 տարիքային խմբում: Վենսանի խոցանեկրոտիկ ստոմատիտը կարող է միանալ գրիպին, անգինային, տարբեր արյան հիվանդություններին, ՁԻԱՀ-ին, տուբերկուլյոզին և առաջացնել ոչ ցանկալի և ծանր բարդություններ: Բացի բշտերից դիտվում է նաև ինտոքսիկացիա, ջերմության բարձրացում, ինչպես նաև լիմֆատիկ հանգույցների այտուց:
Կանդիդոզային ստոմատիտ
Այս հիվանդությունը շատ տարածված է: Հարուցիչներն են Candida խմբի սնկերը:
Բերանի խոռոչում դիտվում է՝
- չորություն
- այրոց
- կաթնաշոռանման սպիտակ փառ(հեռացման դեպքում լորձաթաղանթը արնահոսում է)
Ստոմատիտի բուժում
Առաջին իսկ նշանների դեպում պետք է դիմել բժիշկ ստոմատոլոգին: Ինքնուրույն չի կարելի բուժել, քանի որ հիվանդության տեսակից և կլինիկայից ելնելով համապատասխան դեղորայք է նշանակվում: Առաջին կարևոր քայլը ճիշտ ախտորոշումն է, երկրորդը՝ հիվանդության պատճառի վերացումը և երրորդը՝ սիմպտոմատիկ թերապիան, որն էլ լիարժեք և վերջնական բուժումն է:
Կանխարգելում
Կանխարգելման հիմնական միջոցներն են՝ հաճախակի և ճիշտ հիգիենիկ միջոցառումներն և ուշադրությունը բերանի խոռոչի նկատմամբ՝ առաջին իսկ նշանների դեպքում համապատասխան մասնագետին դիմելը: